Ouderwets oud-Hollands slaatje

Ook wel: huzarensalade

Slaatje
Wie kent het niet? Een oer-Hollands gerecht, dat bij tijd en wijle op iedere tafel verschijnt. Zó ingeburgerd dat iedere familie wel zijn eigen recept heeft. Sommigen doen er appel bij in, anderen zelfs ananas. Wat nou eigenlijk het basisrecept is, is een raadsel. De oorsprong van deze salade is duister. In onze contreien wordt het slaatje vaak “huzarensalade” genoemd. De naam zou te maken hebben met de huzaren, van oorsprong Hongaarse ruiters, die in de Keizerlijke Oostenrijkse legers ten strijde trokken tegen de Turken. Huzaren werden vooral ingezet om vijandelijk gebied te verkennen. Eenmaal tussen de vijand moesten ze onopgemerkt zien te blijven. Vuur maken om te koken was daarom onmogelijk. Daarom namen de huzaren vooraf bereid voedsel mee. Door dit voedsel te mengen ontstond een koude salade, die werd al snel ‘huzarensalade’ werd genoemd.

In andere taalgebieden staat de salade echter ook wel als Russische salade bekend. De Fransen noemen het “salade Russe”, de Italianen “insalata Russa”. Alleen de russen kennen die benaming weer niet: zij prefereren de naam “Stolichnyj Salat” (Russ. столичный салат – Hoofdstedelijke salade) of Salade Olivier (Russ. Салат Оливье), een haast verplicht gerecht op Nieuwjaarsavond, genaamd naar de vermoedelijke “uitvinder”, Lucien Olivier, eigenaar van het Franse restaurant “Hermitage” in de 60-er jaren van de 19e eeuw in Moskou.
Puristen zullen u vertellen dat al deze salades van elkaar verschillen; in de één zit wel vlees en geen ei, in de andere is het andersom; soms met mayonaise, soms met een vinaigrette. In werkelijkheid zijn de individuele recepten inmiddels zo verbasterd dat alle varianten onder alle namen voorkomen.
In de Nederlandse keuken is het slaatje vaak een samengesteld gerecht, waarbij de huzarensalade het hoofdbestanddeel is. De bijgerechten spelen echter een belangrijke rol en kunnen sterk variëren. De fantasie kent hierbij nauwelijks grenzen.

Voor elk wat wils: 
Slaatjes worden met van alles en nog wat opgemaakt. Wij hebben gekozen voor een leuke samenstelling van rauwkost en feestelijke bijgerechtjes. U kunt natuurlijk nog veel meer gerechtjes bedenken: veel mensen vinden krab erg lekker op een slaatje, of tonijn uit blik, of haring, salade van rode bietjes, sardientjes, enfin, u kunt er alle kanten mee op. Op de afbeelding ziet u gerookte zalm, jonge mais en palmhart. Ook heerlijk.