De zwarte bes (Ribes nigrum) is een plant uit de ribesfamilie. Komt ook in het wild voor op natte, voedselrijke grond in loofbossen en dan vooral in moerasbos. De zwarte bes bloeit vroeg, van april tot mei, is gevoelig voor nachtvorst en wordt daarom in Nederland voornamelijk in de kuststreek geteeld (hoofdzakelijk voor het sap). Voor het bepalen van de oogsttijd zijn een goede sapkleur, een hoog vitamine C-gehalte en een aroma dat wordt aangeduid als cassis belangrijk. De Franse benaming is ook cassis. Het is het hoofdbestanddeel vaan de beroemde Crème de Cassis, de likeur die ten grondslag ligt aan de Kir en de Kir Royal. De zwarte bes leent zich uitstekend voor invriezen, wekken, inmaken als gelei, confituur, enz. De bladen van de zwarte bes zijn al sinds de middeleeuwen bekend om hun medicinale werking en zijn in de reformwinkel verkrijgbaar in thee, zalf en tinctuur.
Het blad van de zwarte bes wordt gebruikt om thee van te trekken en wordt, vooral in Oost- en Midden-Europa, veel gebruikt bij het inwecken, bijvoorbeeld voor het conserveren van augurken (zie recept).
Zie ook: bessen, zwartebessensap
Franse term: cassis
Duitse term: schwarze Johannisbeere
Engelse term: black currant